Op 14 oktober gaan wij op ontdekkingstocht door Leiden. Wij brengen op deze dag een bezoek aan de Leidsche Burcht en krijgen we een rondleiding in de Pieterskerk. Bijzonder voor deze dag is ons bezoek aan het Gravensteen, normaliter niet geopend voor bezoekers. De dag wordt gecompleteerd met een lezing over de kastelen van Leiden door de heer, Edwin Orsel; Bouwhistoricus van Erfdoed Leiden en omgeving. De wandeling door Leiden zal eveneens onder leiding van de heer van Orsel plaats vinden.

Het programma:
10.00 – 10.20 uur – Ontvangst met koffie/thee in de hal van Het Rijksmuseum van Oudheden aan het Rapenburg 28 te Leiden.
10.30 – 11.30 uur – Rondleiding Gravensteen, Pieterskerkhof 6, Leiden.
11.45 – 12.00 uur  – Koffie/thee in het Museumcafé van de Pieterskerk, Kloksteeg 16.
12.00 – 12.45 uur – Rondleiding door de Pieterskerk, o.l.v. een gids.
13.00 – 14.00 uur – Lunch in restaurant de Waag, Aalmarkt 21, Leiden.
14.15 – 15.15 uur – Lezing: Burcht, Gravensteen en grafelijke hof in Leiden. Kastelen en het grafelijke huis in een Hollandse stad, door dhr.     Edwin Orsel, met een kopje koffie/thee.
15.15 – 16.30 uur –  Rondwandeling Leiden o.a. om de Hooglandsekerk en de Burcht, o.l.v. dhr. Orsel.
16.30 – 17.00 uur – Afsluitend drankje en hapje in restaurant de Waag.

Het Gravensteen

Het Gravensteen werd gebouwd in het begin van de twaalfde eeuw. Het diende aanvankelijk als (privé-)vluchttoren van de graven van Holland en later als de grafelijke en stedelijke gevangenis. De vierkante toren met naaldspits stamt (waarschijnlijk) uit het begin van de dertiende eeuw en is daarmee het oudste deel van het gebouw. De zeshoekige traptoren aan de linkerzijde dateert uit de tweede helft van de vijftiende eeuw. Doodstraffen op het plein voor het Gravensteen (het Gerecht) werden ten uitvoer gebracht, toen het de functie had als stedelijke gevangenis en gevangenis voor Rijnland. In 1556 werd het Gravensteen uitgebreid met een cellenblok dat nog steeds intact is. De gevangenis werd in 1598 voorzien van een tuchthuis en in 1655 van een spin- en rasphuis. In 1672 werd een nieuwe vierschaar aangebouwd. De laatste doodstraf werd hier in 1856 voltrokken en aan het eind van de negentiende eeuw raakte het gebouw steeds meer in onbruik. _{Bron:wikipedia.org}

Leidsche Burcht

Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat er rond het jaar 1000 op deze plaats al een houten gebouw stond.
In de elfde eeuw werd de heuvel diverse malen verhoogd tot ca. 9 meter boven de omgeving en opnieuw voorzien van een houten gebouw.
De huidige burcht zal in het midden van de twaalfde eeuw in steen zijn opgetrokken. Zeker is dat de burcht in 1203 in tufsteen was opgebouwd. In 1203 en 1204 liep de burcht tijdens gevechten grote schade op, deze schade werd hersteld met kloostermoppen.
In de dertiende eeuw was het mottekasteel verouderd. Het werd afgebroken of aangepast aan nieuwe wensen op gebied van bewoning en verdediging.
De burcht verliest zijn militaire functie doordat het steeds meer ingebouwd raakte. In de jaren na 1651 werd een nieuwe toegangspoort gebouwd in de zuidelijke muur verfraaid met natuurstenen wapenstenen van Burgemeesters van Leiden en het stadswapen. In de eeuwen daarna regelmatig gerestaureerd en aangepast. De Burcht is voorzien van een borstwering met kantelen en heeft een doorsnede van circa 35,5 meter. Het muurwerk is gemiddeld 6,2 meter hoog en heeft een dikte van 80 tot 90 centimeter. Aan de binnenzijde is de Burcht voorzien van diepe bakstenen spaarbogen. Boven deze constructie bevindt zich een weergang.                    _{Bron:kasteleninzuidholland.nl}

Pieterskerk

In 1121 werd een kapel voor de graven van Holland gewijd aan de heiligen Petrus en Paulus. In haar huidige vorm kwam de Pieterskerk gedurende ongeveer 180 jaar vanaf 1390 tot stand.
Na het instorten van de toren in 1512 werd het schip verlengd tot aan de huidige westgevel van de kerk.
Bij de ramp met het kruitschip op 12 januari 1807 werd de Pieterskerk ernstig beschadigd, onder andere alle glas-in-loodramen waren bij deze ramp kapot gegaan. Na de ramp werden vele noodrestauraties uitgevoerd: zo werden beschadigde ramen met houten kozijnen ingevuld.
Het gebouw werd in 1971 als kerk buiten gebruik gesteld en in 1976 overgedragen aan een particuliere stichting. Sinds een ingrijpende restauratie, die tussen 1978 en 1982 plaatsvond, wordt de Pieterskerk voor allerlei evenementen verhuurd. Tussen 2001 en 2010 vond opnieuw een ingrijpende restauratie plaats.                                                         _{Bron:wikipedia.org}

Lokhorstkerk

Het terrein waarop de Lokhorstkerk staat, grenzend aan de Pieterskerk, was in de middeleeuwen eigendom van de graven van Holland. Daar werd onder meer Floris V geboren. In de 16e eeuw stond hier het Huis Lockhorst, van de familie die verbonden was met het Kasteel Lockhorst in Leusden. Rond 1600 werd dit huis gesloopt en werd het terrein verkaveld voor de verkoop. De Waterlandse
Doopsgezinde Gemeente kocht in 1613 en 1638 enkele percelen. In dat laatste jaar begon de bouw van de kerkzaal, die in 1648 alweer werd uitgebreid. In 1859-60 vond een verbouwing van het interieur plaats onder leiding van stadsarchitect J.W. Schaap.
Daarbij werden onder meer zeldzame gietijzeren kolommen en opengewerkte tudorbogen toegevoegd.
Het uit 1774 daterende orgel verhuisde toen van de westelijke muur naar de zuidwand, tegenover de preekstoel. Oorspronkelijk stonden voor de kerk een kosterswoning en een koffiehuis.
Daardoor ging de kerk schuil achter nietreligieuze gevels: het werd een schuilkerk, of eigenlijk een verscholen kerk.

De Waag
Het is rond 1657 gebouwd naar een ontwerp van Pieter Post op de plaats van het oude, houten waaggebouw. De Waag is gebouwd in de stijl van het Hollands classicisme en is boven zijn poort voorzien van een door beeldhouwer Rombout Verhulst gemaakt reliëf dat het waagbedrijf afbeeldt.

Parkeren
Deze excursie zal te voet worden afgelegd. We beginnen bij Het Rijksmuseum van Oudheden en eindigen bij de Leidse Burcht. Leiden heeft een autoluwe binnenstad. In en rond het centrum vindt u een aantal parkeergarages en – terreinen. Kijkt U op de Stadskaart of op www.visitleiden.nl voor de mogelijkheden. Via Reserveer&Parkeer kunt u hier vooraf een parkeerplek reserveren.

Leiden heeft ook twee transferia, Transferium Haagweg en Transferium ’t Schouw. Het verschil tussen de twee is het parkeertarief. Bij Haagweg betaalt u voor het parkeren en heeft u gratis vervoer naar de stad. Bij ’t Schouw parkeert u gratis en kunt u met de betaalde bus naar de stad.

Kosten voor deze dag:
Begunstiger: €45,–, Introducé : € 50,–

Inschrijfformulier